 |
«Γύρω γύρω όλοι και στην μέση ο Μανώλης», Μύκονος Μύλοι.
Βούλα Παπαϊωάννου
|
Η Βούλα
Παπαϊωάννου μυήθηκε στην τέχνη της φωτογραφίας στα μισά της δεκαετίας του 1930
ασκούμενη κατ’ αρχάς με επιτυχία σε λήψεις τοπίου, μνημείων και αρχαιολογικών
εκθεμάτων.
Στροφή στην
πορεία του έργου της αποτέλεσε η κήρυξη του πολέμου του '40 και ιδιαίτερα τα
δεινά του άμαχου πληθυσμού της Αθήνας, κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής,
που ενεργοποίησαν την κοινωνική συνείδηση της φωτογράφου. Έγινε μάρτυρας στον
αποχαιρετισμό των στρατευμένων, στις ετοιμασίες της πόλης για την αντιμετώπιση
των εκτάκτων αναγκών και στη φροντίδα των πρώτων τραυματιών. Όταν η πείνα
έπληξε την πρωτεύουσα, κατήγγειλε τη φρίκη του πολέμου με τις συγκλονιστικές
μορφές των αποσκελετωμένων παιδιών.
Μετά την
Απελευθέρωση ως υπεύθυνη του φωτογραφικού τμήματος της UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration) περιηγήθηκε τη ρημαγμένη ελληνική ύπαιθρο και
κατέγραψε τις δύσκολες συνθήκες επιβίωσης των κατοίκων της. Ξεφεύγοντας συχνά
από τις εντολές της υπηρεσίας της, απαθανάτισε προσωπικές ιστορίες και
φυσιογνωμίες απλών ανθρώπων που παραπέμπουν μάλλον στην αξιοπρέπεια παρά στην
εξαθλίωση.
Στη δεκαετία του
'50 το έργο της εκφράζει την αισιοδοξία που επικρατούσε μετά τον πόλεμο για το
μέλλον της ανθρωπότητας και ιδιαίτερα την τάση στην επάνοδο των παραδοσιακών
αξιών. Πέρα από κάθε προηγούμενη ρομαντική προσέγγιση, αποτύπωσε και πάλι το
ελληνικό τοπίο με τα σημάδια της ιστορίας του και τους κατοίκους της υπαίθρου.
Η Βούλα
Παπαϊωάννου εντάσσεται στο ρεύμα της «ανθρωπιστικής φωτογραφίας» που
αναπτύχθηκε ως αντίδοτο της κατάλυσης των ανθρωπίνων αξιών εξαιτίας του
πολέμου. Ο αγώνας των συμπατριωτών της για επιβίωση, όπως αποτυπώθηκε από το
φακό της με σεβασμό, καθαρή ματιά και διακριτική συμμετοχή, αποκτά
παγκοσμιότητα και αντανακλά την πίστη στη δύναμη του απλού ανθρώπου και στην
αξία της ζωής.
